Bijzondere trainingen

Stress-sensitief werken in de jeugdbescherming

De uitdaging

Gezinnen in de jeugdbescherming kampen vaak met chronische stress: financiële problemen, psychische klachten, pedagogische onmacht, verslaving of een combinatie hiervan. Deze stress belemmert het denk- en doenvermogen, vergroot onveiligheid en maakt verandering moeilijk. Professionals staan voor de taak gezinnen te ondersteunen – zonder nòg meer stress toe te voegen.

Wat is Sturen op Zelfsturing?

Sturen op Zelfsturing (SoZ) vanuit de menselijke maat is een stress-sensitieve gespreksmethodiek. De professional herkent stress-signalen en speelt hier gericht op in, met als doel gezinnen te versterken in hun eigen kracht en probleemoplossend vermogen.

De aanpak combineert inzichten uit de psychologie en gedragswetenschap met motiverende en oplossingsgerichte gesprekstechnieken. Daarbij staat steeds centraal: hoe bedienen we in deze situatie de menselijke behoeften aan autonomie, betrokkenheid en competentie (ABC)?

Kernprincipes:

• Het gezin/familiesysteem staat centraal.
• Sterke punten en mogelijkheden worden bewust benut.
• Samenwerking tussen gezin, netwerk en professional wordt versterkt.
• De regie blijft zoveel mogelijk bij het gezin.

De menselijke maat in praktijk

De menselijke maat is méér dan een empathische houding en vraagt inzet op meerdere niveaus:

• Professional – werkt oordeelvrij, empathisch en gidsend. Laat regie waar mogelijk bij het gezin en gebruikt technieken als motiverende gespreksvoering, schaaltechniek en oplossingsgericht werken.
• Manager – creëert ruimte, vertrouwen en ondersteuning zodat professionals methodisch en stress-sensitief kunnen werken.
• Organisatie – borgt continuïteit, samenwerking en psychologische veiligheid. Voorkomt dat hulpverlening zelf een bron van stress wordt.
• Beleid & maatschappij – ondersteunt met realistische kaders, middelen en erkenning van de complexiteit van de jeugdbescherming.

 

Werkwijze

De methodiek doorloopt een proces in vier stappen:

1. Verkennen – situatie en doelen samen met het gezin in kaart brengen.
2. Versterken – sterke punten benoemen en benutten om doelen te bereiken.
3. Oplossingsgericht werken – zoeken naar haalbare manieren om obstakels te overwinnen.
4. Evalueren – regelmatig samen reflecteren en doelen bijstellen.

 

Bouwstenen van Sturen op Zelfsturing

• Leefwereld centraal – de behoeften van het gezin staan voorop, systemen passen zich aan.
• Gidsende beroepshouding – oordeelvrij, gelijkwaardig, bekrachtigend.
• Passend gespreksdoel – afgestemd op wat het gezin op dat moment kan en wil.
• Effectieve gesprekstechnieken – motiverende en oplossingsgerichte technieken, reflectief luisteren, schaaltechniek.
• Praktische tools – zoals praatplaten, methodiekkaarten en richtlijnen voor stress-sensitief schrijven.

Resultaten

• Gezinnen ervaren meer zelfvertrouwen en grip op hun situatie.
• Duurzame verandering: gezinnen nemen zelf regie.
• Verbeterde samenwerking binnen gezin en netwerk.
• Professionals werken consistenter en effectiever.
• Professionals ervaren meer werkplezier, minder overbelasting.
• Positievere beeldvorming van de jeugdbescherming.

 

👉  Met Sturen op Zelfsturing vanuit de menselijke maat doorbreek je negatieve spiralen, vergroot je de kracht van gezinnen én versterk je de professional.

Stress-sensitief werken in justitiële inrichtingen

Werken binnen justitiële inrichtingen betekent omgaan met mensen in complexe situaties: agressie, wantrouwen, trauma en psychische problemen. Dat vraagt meer dan handhaven alleen – het vraagt om verbinden, motiveren en beïnvloeden op een manier die recht doet aan de menselijke maat.

Zelfsturing als kompas
Sturen op Zelfsturing (SoZ) helpt medewerkers om vanuit empathie en duidelijkheid gedragsverandering bij gedetineerden te bevorderen. De methodiek houdt rekening met stress, systeemdruk en de psychologische impact van detentie.

Waarom nodig?
Gedetineerden kampen vaak met trauma, schulden, laaggeletterdheid of psychische kwetsbaarheden. Detentie zelf vergroot stress en machteloosheid, waardoor veranderen moeilijker wordt. Medewerkers kunnen pas écht bijdragen aan veiligheid en re-integratie als er verbinding is én gestuurd wordt op eigen regie.

 

Wat is Sturen op Zelfsturing?

Een stress-sensitieve gespreksmethodiek die:

• probleemoplossend vermogen en motivatie van gedetineerden versterkt;
• escalaties voorkomt via communicatie vanuit gelijkwaardigheid;
• professionals ondersteunt om kalm, duidelijk en empathisch op te treden;
• duurzame gedragsverandering bevordert binnen de kaders van detentie.

 

De uitdaging
Veel gedetineerden zijn (nog) niet gemotiveerd om te veranderen, maar moeten zich wel aan regels houden. SoZ leert medewerkers weerstand herkennen, empathisch blijven én tegelijk richting geven.

De menselijke maat in context
De menselijke maat betekent oog voor de persoon áchter het gedrag. Binnen een systeem van controle vraagt dat om balans tussen begrenzen en begeleiden:

• Medewerker: professioneel, stress-sensitief en motiverend aanwezig.
• Teamleider: stimuleert reflectie, intervisie en een gezamenlijke visie.
• Organisatie: creëert ruimte, ondersteuning en heldere procedures.

 

Resultaten

• Meer rust en veiligheid doordat gedetineerden zich gehoord voelen.
• Medewerkers hebben meer invloed op motivatie en gedragsverandering.
• Gesprekken verlopen constructiever, ook bij weerstand.
• Minder escalaties en overbelasting.
• Betere werkrelaties door ‘warme zakelijkheid’.

 

In de praktijk
SoZ is een proces van:
1. Verkennen – Wat speelt er? Wat zijn realistische doelen?
2. Versterken – Welke kwaliteiten en mogelijkheden zijn aanwezig?
3. Oplossingsgericht werken – Obstakels omzetten in actie.
4. Evalueren – Wat werkt en wat vraagt bijstelling?

 

Bouwstenen

• Leefwereld van de gedetineerde centraal.
• Gidsende beroepshouding: oordeelvrij, empathisch en doelgericht.
• Realistische, haalbare gespreksdoelen.
• Effectieve technieken zoals reflectief luisteren, activerende vragen en oplossingsgerichte werkvormen.

Een stevige stap naar werk en participatie

 

Wat is SKILLS^®?

SKILLS^® is een bewezen en wetenschappelijk onderbouwde methode, ontwikkeld en ruim 15 jaar onderzocht door TNO. De trainingen helpen mensen om hun weg te vinden naar werk, scholing of participatie – passend bij hun talenten en mogelijkheden.

 

Elke variant heeft een eigen focus en doelgroep:

• JOBS Boostcamp – Hoe vind ik werk? (voor langdurig werklozen)
• WorkSkills – Hoe vind ik een passende opleiding of baan? (voor jongeren <21 en voortijdig schoolverlaters)
• LifeSkills – Hoe doe ik optimaal mee? (voor mensen met een arbeidsbeperking richting werk, participatie of zorg)
• CareerSkills – Hoe vergroot ik mijn kansen op werk? (voor werknemers met weinig perspectief op de reguliere arbeidsmarkt)
• Train-de-Trainer – Hoe geef ik zelf SKILLS-trainingen? (voor consulenten, coaches en trainers)

 

Voor wie?

Voor inwoners die een grote afstand tot werk ervaren en voor professionals die hen begeleiden. SKILLS helpt waar motivatie, vaardigheden en zelfvertrouwen een impuls nodig hebben.

 

Wat levert het op?

Na afloop beschikt iedere deelnemer over:

• Een persoonlijk stappenplan met concrete actiepunten richting werk, scholing of participatie.
• Sterke sollicitatie- en werkzoekvaardigheden, zoals netwerken, social media inzetten, jezelf pitchen en omgaan met twijfels bij werkgevers.
• Algemene vaardigheden: keuzes maken en opvolgen, effectief communiceren, doelgericht werken en omgaan met tegenslag.
• Sociale steun vanuit de groep: deelnemers helpen en motiveren elkaar tijdens én na de training.

 

Het resultaat: meer zelfvertrouwen, meer regie en meer kans op duurzaam werk of participatie.

Werkwijze

De SKILLS-aanpak combineert het versterken van vaardigheden met het vergroten van zelfsturend en probleemoplossend vermogen. Trainers werken doelgericht met:

• actief leren en oefenen in realistische situaties
• voorbereid zijn op obstakels en leren omgaan met tegenslagen
• sociale steun binnen de groep
• vertrouwen om écht nieuwe stappen te durven zetten

SKILLS is geen ‘softe’ aanpak: deelnemers en trainers werken hard, mét oog voor de harde realiteit.

 

Praktisch

• Duur: 5 dagdelen
• Groepsgrootte: 10–16 deelnemers
• Trainers: altijd 2 gecertificeerde SKILLS-trainers

 

👉  Nieuwsgierig naar de JOBS®-methodiek? Bekijk de korte introductievideo op onze website.

Samen werken aan energie, inzetbaarheid en minder verzuim

Voor wie?

Voor teams en managementteams die samen concrete stappen willen zetten op het gebied van verzuim, vitaliteit en inzetbaarheid.

Wat levert het op?

Na deze sessie:

 

• Heeft het team één of twee duidelijke doelen gekozen.
• Ligt er een gedragen Team Plan van Aanpak met haalbare afspraken.
• Zijn mogelijke obstakels besproken en oplossingen bedacht.
• Voelen teamleden zich verantwoordelijk voor het behalen van de doelen.
• Wordt de voortgang geborgd tijdens een terugkombijeenkomst.

 

Werkwijze

Vooraf inventariseert de trainer wat er (onderwater) speelt in het team. Tijdens de sessie werken deelnemers actief en toekomstgericht aan een plan dat aansluit bij hun eigen wensen en praktijk. Met inspirerende werkvormen en concrete opdrachten zorgen we dat iedereen meedoet en zich eigenaar voelt van de gekozen doelen.

Programma (voorbeeld)

• Aftrap door teammanager
• Uitdagende samenwerkingsopdracht
• Stellingen en opdrachten over teamkracht en -doelen
• Opstellen Team Plan van Aanpak
• Afsluiting & evaluatie

 

Het definitieve programma stemmen we af op de wensen van opdrachtgever en team.

Borging en nazorg

Na circa twee maanden volgt een korte borgingssessie waarin we bekijken wat het plan heeft opgeleverd, wat nog aandacht vraagt en welke vervolgstappen nodig zijn. Zo blijft het plan actueel én haalbaar.

Tijdsinvestering

• Groepssessie van 1 dag
• Borgingssessie van 2 uur